Jak przezwyciężyć syndrom oszusta?
Czy czułaś się kiedyś niewystarczająco dobra, by rozpocząć nowy projekt, zacząć prowadzić kursy on-line, nagrywać wideo albo podcast? Słyszałaś o syndromie oszusta? Dowiedz się, czym jest i jak możesz sobie z nim poradzić.
Co oznacza syndrom oszusta?
Co oznacza syndrom oszusta?To stan psychiczny, który sprawia, że ludzie wątpią w swoje możliwości do tego stopnia, że uważają się za „oszusta” pomimo osiągniętych wyników.
Termin sformułowały psycholożki Pauline Clance i Suzanne Imes w 1978 roku. Wskazały, że stan ten jest typowy dla ludzi sukcesu, według których ich osiągnięcia nie są wynikiem ciężkiej pracy, a wyczucia czasu, szczęścia lub oszustwa i wcale na nie nie zasługują.
Osoby cierpiące na ten syndrom to przede wszystkim osoby kompetentne, które mają skłonność do umniejszania swojej wartości, myśląc, że uzyskane rezultaty może osiągnąć każdy.
Jakie są objawy?
Najczęstsze z nich to:
- ciągły strach przed popełnieniem błędów, ponieważ nie czujemy się gotowe do wykonania zadania;
- strach przed rozczarowaniem innych;
- przekonanie, że nie zasługujemy na otrzymaną pochwałę;
- niedocenianie własnych umiejętności;
- silne poczucie winy za osiągnięte sukcesy, jakby były wynikiem oszustwa;
- przekonanie, że oszukało się innych;
- przypisywanie własnych sukcesów czynnikom zewnętrznym – łut szczęścia, wykorzystanie słabości innych, itp.;
- strach przed przyłapaniem, nawet jeśli oszustwo nie istnieje.
Nienajlepszy kompan
Syndrom oszusta negatywnie wpływa na zdrowie, ogólne samopoczucie, relacje międzyludzkie i perspektywy zawodowe. Najważniejsze skutki, jakie może wywołać to:
- napięcie,
- niepokój,
- wyczerpanie,
- depresja,
- niska samoocena,
- fobia przyjmowania nowych zadań, stanowisk i wyzwań,
- problemy w relacjach z innymi.
Syndrom oszusta u kobiet
Zjawisko to najczęściej dotyka kobiet i osób należących do mniejszości. Według Clare Josa, autorki książki „Ditching Imposter Syndrome”, kobiety częściej wątpią w dobrze wykonane przez siebie zadania w porównaniu z mężczyznami. Czują się niepewne, zwłaszcza w miejscu pracy. Wynika to z faktu, że kiedyś ograniczone do środowiska domowego, teraz muszą walczyć ze stereotypami i dyskryminacją w „męskim” środowisku pracy. Kobiety mają skłonność do nadmiernego perfekcjonizmu. To prowadzi je do skupiania się na aspektach wymagających poprawy, a nie mocnych stronach. Jak zauważa Josa:
Wiele kobiet na wyższych stanowiskach nie zgłasza się do podwyżki właśnie z powodu syndromu oszusta: boją się, że zostaną „odkryte” i decydują się pozostać w cieniu. Takie podejście w dłuższej perspektywie może spowolnić karierę wielu kobiet, a także stworzyć poważne problemy związane z samooceną.
Stereotyp siłaczki
Nie możemy mieć kontroli nad wszystkim, co dzieje się wokół nas. Jedyną rzeczą, nad którą możemy mieć kontrolę, jest nasze zaangażowanie. Dlaczego nadal karmi się stereotyp siłaczki, która pomimo wysokiej gorączki jest królową multitaskingu? W rzeczywistości oczekiwania wobec kobiet są zarówno w skali makro, jak i mikro. Kobiety oczekują więcej od siebie.
Poczucie obowiązku, perfekcjonizm, strach przed osądzeniem i niespełnieniem oczekiwań obciążają równowagę psychiczną.
To doskonałe składniki koktajlu wybuchowego, który może prowadzić do problemów lękowych czy depresyjnych.
Oszustka w pracy
Z akademickiego i zawodowego punktu widzenia syndrom oszusta pogarsza sytuację zawodową kobiet.
Tam, gdzie musimy być asertywne, otrzymywać to, na co zasługujemy, realizować pomysły i wierzyć w nasze możliwości, syndrom daje o sobie znać.
Czy naprawdę na to zasługuję?
Zjawisko to daje się we znaki, kiedy:
- chcemy poprosić o podwyżkę (czy naprawdę na to zasługuję?),
- prosimy o dzień wolny (ach, pytam też o dzień wolny?),
- odczuwamy potrzebę zmiany w karierze (karcimy się wewnętrznie, że jesteśmy niewdzięczne za okazane nam możliwości i nie jesteśmy wystarczająco gotowe, by coś zakwestionować),
- nie potrafimy przyjąć komplementu od przełożonego, wmawiając sobie, że każdy może wykonywać pracę równie dobrze jak my przy jednoczesnym obsesyjnym analizowaniu, co mogłyśmy zrobić lepiej (nawet jeśli wykonałyśmy dobrze zadanie).
Prowadzenie biznesu
Syndrom oszusta może znacząco zmniejszyć skłonność do podejmowania ryzyka, niezbędnego dla rozwoju biznesu. Możliwe, że wątpimy we własną zdolność osiągania pozytywnych rezultatów.
Skutki mogą być negatywne, nawet bardzo…
7 sposobów na pokonanie syndromu oszusta
1. Nie porównuj się z innymi
Może to pogorszyć twoje poczucie nieadekwatności. Zawsze są większe czy mniejsze różnice między nami a innymi. Nie ma sensu się porównywać. Zamiast tego pamiętaj, że jesteś wartościową osobą i masz swoje mocne strony.
2. Nie słuchaj osób, które wyłącznie krytykują
Kiedy spotykasz się z krytyką, potraktuj ją jako naukę. Jeśli dotyczy bezpośrednio ciebie, nie zaś twojej pracy, pamiętaj, że jest to informacja o osobie, która cię krytykuje, nie o tobie.
3. Otaczaj się ludźmi, którzy w ciebie wierzą
Trzymaj wokół siebie ludzi, którzy w ciebie wierzą i wspierają. Kilka zachęcających słów od przyjaciół może pomóc zrównoważyć negatywne nastawienie.
4. Pozwól sobie na błędy
Nawet najbardziej utalentowani ludzie popełniają błędy. To sposób na naukę, a nie podważenie kwalifikacji lub uznanie, że jesteś fałszywą osobą. Nie pozwól, aby strach przed błędami powstrzymał cię przed spróbowaniem czegoś nowego. Pozwól sobie na błędy, abyś mogła uczyć się i rozwijać w swojej dziedzinie.
5. Skoncentruj się na celu (nie na sobie)
Podczas pracy nie myśl o tym, co mogą pomyśleć inni. Zamiast tego skup się na osiąganiu celów. Ciesz się małymi sukcesami po drodze. Świętuj za każdym razem, gdy ukończysz dany etap.
6. Podchodź do sytuacji z humorem
Jeśli coś ci się nie powiedzie, spróbuj podejść do danej sytuacji z humorem. Spojrzenie na sprawy z odpowiedniej perspektywy złagodzi stres. Pomyśl: „Jak będę się czuć z tym niepowodzeniem / problemem za pięć czy dziesięć lat?” Okaże się, że problem wcale nie będzie się wydał większy w przyszłości.
7. Syndrom oszusta zdarza się wielu
Jeśli czasami wydaje ci się, jakbyś oszukiwała, to nie jesteś jedyną osobą, która się tak czuje. Syndrom jednak nie powinien powstrzymywać cię przed osiąganiem celów. Wielu ludzi sukcesu czuło się podobnie, a pomimo to, zawalczyło o siebie.
Podsumowanie
Syndrom oszusta może cię powstrzymać, ale tylko wtedy, gdy mu na to pozwolisz.
Polecana literatura
P. R. Clance, S. A Imes, , The imposter phenomenon in high achieving women: dynamics and therapeutic intervention. Psychotherapy: Theory research and practice,15(3).211-247.
J. R. Ferrari, Impostor tendencies and academic dishonesty, in Social Behaviour and Personality 33, n.1 pp 11-18
J. Sakulku, J. Alexander. The imposter phenomenon. International Journal of Behavioral Science, 6(1), 73-92.
Kamila Olszewska-Frontino
Kamila Olszewska-FrontinoMieszka i pracuje w Apulii, na samym obcasie włoskiego buta. Na co dzień jako slow life coach i trenerka uważności pomaga głównie kobietom zwolnić w codziennym biegu, zauważyć swoje potrzeby i odnaleźć dobrostan dzięki uważności. Jest autorką podcastu „Slow Sisters Talk”, w którym prowadzi rozmowy z inspirującymi kobietami oraz założycielką społeczności kobiet żyjących uważnie „Slow Sisters Tribe”. Organizuje także warsztaty rozwojowe na południu Włoch i wakacje w rytmie slow w Apulii.
Ile czasem potrafimy znaleźć wymówek, przeszkód, by tylko nie docenić siebie!
To prawda, choć gdy spojrzeć z boku na nie wszystkie, to wydają się zupełnie bez sensu…
Serdeczności!