W dzisiejszym odcinku podcastu „Anatomia Mocy” tematem przewodnim jest pytanie, jak chronić swoją prywatność i autonomię w świecie, gdzie AI zbiera o nas informacje. Sylwia wyjaśnia, czym jest sztuczna inteligencja, jak działa i jakie są jej możliwości oraz ograniczenia. Omawia aktualne przepisy AI Act i pokazuje pięć konkretnych kroków, które każdy może wykonać już dziś, by wziąć kontrolę nad swoimi danymi. Dzieli się również refleksjami na temat etycznego wymiaru AI oraz roli przywództwa w erze nowych technologii.
🎙️ „Anatomię Mocy” prowadzi Sylwia Chrabałowska
📍 Transkrypcje: www.mockobiet.eu
💜 Wspieraj Fundację Moc Kobiet na Patronite www.patronite.pl/mockobiet🔔 Subskrybuj kanał „Anatomia Mocy” na swojej podcastowej platformie lub na You Tube, by nie przegapić kolejnych odcinków!
Następny odcinek już 29.11.2025: #5 Widzę słowa w kolorach – rozmowa o synestezji i tworzeniu z Patrycją Kosek (autorką powieści „Asystent”)
TRANSKRYPCJA odc. 4 – plik PDF
Czym jest sztuczna inteligencja?
Sylwia zaczyna od podstaw. Sztuczna inteligencja to dziedzina informatyki zajmująca się tworzeniem systemów zdolnych do wykonywania zadań wymagających ludzkiej inteligencji – rozumienia języka, rozpoznawania obrazów, podejmowania decyzji czy uczenia się z doświadczenia. Choć pojęcie AI narodziło się w latach 50. XX wieku, dopiero w ostatnich latach, dzięki wzrostowi mocy obliczeniowej, dostępności ogromnych zbiorów danych i przełomom w algorytmach, sztuczna inteligencja stała się częścią naszego codziennego życia.
Jak AI myśli?
W przeciwieństwie do tradycyjnego programowania, systemy AI uczą się samodzielnie na podstawie danych. Ten proces nazywamy uczeniem maszynowym. Jak wyjaśnia Sylwia:
„Wyobraźmy sobie, że uczymy dziecko rozpoznawać koty. Nie mówimy: kot ma cztery łapy, wąsy i ogon, ale pokazujemy tysiące zdjęć kotów i innych zwierząt, aż dziecko samo wyłapie wzorzec”.
Podobnie działa AI.
Trzy poziomy AI
Sylwia wyróżnia trzy fundamentalne poziomy rozwoju sztucznej inteligencji:
- Wąska AI – to wszystko, co mamy dzisiaj. Systemy zaprojektowane do konkretnych zadań: Netflix rekomendujący filmy, Gmail odpowiadający na maile, ChatGPT piszący teksty, autonomiczne samochody rozpoznające znaki drogowe.
- Ogólna AI (AGI) – teoretyczny poziom, na którym maszyna mogłaby myśleć i uczyć się jak człowiek we wszystkich domenach. Na razie nie istnieje i nie wiadomo, czy kiedykolwiek powstanie.
- Superinteligencja (ASI) – spekulatywny poziom, na którym AI przewyższałoby ludzką inteligencję we wszystkich aspektach. Domena science fiction i filozoficznych debat.
Kluczowe technologie za AI
Sylwia omawia cztery fundamentalne technologie:
- Uczenie maszynowe – algorytmy uczą się z danych bez jawnego programowania każdej reguły.
- Głębokie uczenie (deep learning) – wykorzystuje sztuczne sieci neuronowe inspirowane strukturą ludzkiego mózgu.
- Modele językowe (LLM) – wytrenowane na ogromnych ilościach tekstu, potrafią generować spójne odpowiedzi (ChatGPT, Gemini, Copilot)
- Generatywna AI – tworzy nowe treści: teksty, obrazy, muzykę, filmy.
Co AI potrafi, a czego nie?
Sylwia zwraca uwagę na ograniczenia AI. Choć potrafi przetworzyć w sekundy ilości informacji, które człowiekowi zajęłyby tygodnie, nie rozumie kontekstu jak człowiek, nie posiada świadomości ani emocji. Co kluczowe – AI może halucynować, czyli generować informacje brzmiące przekonująco, ale nieprawdziwe. Może wymyślić statystyki, źródła, dane historyczne, całe publikacje naukowe.
Dlatego fundamentalną zasadą pracy z AI jest krytyczne myślenie i weryfikacja faktów.
Prawo sztucznej inteligencji – gdzie jesteśmy?
Oficjalne przepisy europejskie (AI Act) weszły w życie w 2024 roku, ale wdrażane są etapami. Już teraz zakazano:
- Punktacji społecznej przez władze publiczne
- Manipulacyjnych systemów AI wykorzystujących nasze słabości
- Bezprawnego gromadzenia zdjęć twarzy do rozpoznawania
Od sierpnia 2025 firmy takie jak OpenAI muszą dostarczać szczegółową dokumentację techniczną i być przejrzyste wobec praw autorskich.
5 kroków do ochrony Twoich danych – działaj już dziś
Sylwia proponuje pięć konkretnych kroków, które możesz wykonać w kilkanaście minut:
- Krok 1: Wyłącz zgodę na trenowanie modeli Zaloguj się na Instagramie, Facebooku, TikToku. Przejdź do ustawień prywatności i znajdź sekcję o sztucznej inteligencji. Wyłącz opcję „pozwól nam używać Twoich danych do ulepszania usług”. Platformy zazwyczaj mają te zgody automatycznie włączone.
- Krok 2: Ogranicz spersonalizowane reklamy Wejdź w ustawienia reklam i zobacz, co platforma o Tobie wie. Wyłącz maksymalnie targetowanie. Nie musisz informować administratora platformy o swoich zainteresowaniach.
- Krok 3: Wyłącz rozpoznawanie twarzy Przejdź do ustawień prywatności i wyłącz automatyczne oznaczanie Cię na zdjęciach. Twarz to Twoje dane biometryczne – miej nad tym kontrolę.
- Krok 4: Regularnie kasuj historię i logi Znajdź w ustawieniach dział „aktywność”. Platforma śledzi każde Twoje kliknięcie. Możesz to ograniczyć lub usunąć. Niektóre platformy, jak Gmail, oferują automatyczne kasowanie historii po dwóch miesiącach.
- Krok 5: Zgłaszaj fałszywe treści Bądź proaktywny. Jeśli widzisz deepfake’a, wideo lub zdjęcie wygenerowane przez AI, które jest nieoznaczone, zgłoś to. Pomóż platformie egzekwować prawo i chroń innych użytkowników.
Etyka i przywództwo w erze AI
Sylwia podkreśla, że jest ogromną fanką nowych technologii i AI jako narzędzia. Obecnie bierze udział w projekcie Politechniki Wrocławskiej AIDEAS, bo chce umieć korzystać z nowych możliwości. Jednak zawsze na pierwszym miejscu stawia etykę.
„Spójrz na AI nie jak na zagrożenie, tylko jako na narzędzie” – mówi. „Bardzo potężne, szybko rozwijające się, momentami nieprzewidywalne, ale wciąż narzędzie stworzone przez ludzi i dla ludzi. Kluczowe pytanie nie brzmi, czy AI nas zastąpi, ale jak możemy używać AI, żeby być lepszymi pracownikami, lepszymi ludźmi, lepszymi liderami”.
Podsumowanie
Ten odcinek to praktyczny przewodnik po świecie sztucznej inteligencji – od zrozumienia podstaw, przez poznanie aktualnego stanu prawa, aż po konkretne działania, które każdy może podjąć już dziś. Sylwia Chrabałowska pokazuje, że możemy kontrolować to, co dzieje się z naszymi danymi, i że warto interesować się tym, kto i jak je przetwarza.
Świadomość to pierwszy krok do mocy.
🎙️ „Anatomię mocy” prowadzi Sylwia Chrabałowska
📍 Transkrypcje: www.mockobiet.eu
💜 Wspieraj Fundację Moc Kobiet na Patronite www.patronite.pl/mockobiet🔔 Subskrybuj kanał „Anatomia Mocy” na swojej podcastowej platformie lub na You Tube, by nie przegapić kolejnych odcinków!- – –
- 29.11.2025: #5 Widzę słowa w kolorach – rozmowa o synestezji i tworzeniu z Patrycją Kosek (autorką powieści „Asystent”)
Ważne dla nas miejsca:
- Fundacja Moc Kobiet: co robimy i dla kogo – sprawdź nas na Patronite
- Wartościowy blog dla tych, którzy chcą więcej – MocKobiet.eu
- Wydawnictwo pełne mocy słowa – MocMedia.eu
- Spotkajmy się na Instagramie @chrabalowska.sylwia
Tu wejdź w swój wirtualny wolontariat